Terwijl de ogen van heel de wereld gericht waren op de klimaatconferentie in Kopenhagen, luisterden een 80-tal aanwezigen in het Damiaaninstituut Aarschot naar de boeiende uiteenzetting van Dr. Jef Ongena. Deze enthousiaste man leidt in het Britse Culham de “Task Force Heating Studies”, een groep van 50 wetenschappers uit heel Europa, de VSA en Rusland, die op zoek zijn naar alternatieve energievormen voor de toekomst.
De spectaculaire groei van de wereldbevolking in de laatste eeuw in combinatie met een gigantische toename van het gebruik van energie, hoofdzakelijk geput uit fossiele brandstoffen, heeft gezorgd voor een pijlsnelle groei van het CO2-gehalte in de atmosfeer. Dit heeft geleid tot een continue toename van de gemiddelde globale temperatuur in de afgelopen jaren. De gevolgen hiervan worden alsmaar duidelijker zichtbaar. Er is geen enkele garantie dat het hele ecosysteem ooit zal terugkeren naar de vroegere toestand van zodra kritische (onbekende!) drempels worden overschreden.
Dr Ongena stelt al deze factoren als wetenschapper vast en trekt er de conclusie uit: we moeten dringend op zoek naar een andere manier van energieproductie. Lezen, onderzoeken en kritische analyse zijn kernwoorden in zijn betoog: ieder van ons moet zelf zijn conclusies trekken, maar moet deze onderbouwen met feiten en vaststellingen.
Bevattelijke beelden uit de “keukenfysica” maken het één en ander zelf voor een leek duidelijk. Zo is het totale dagelijkse energieverbruik van de VSA, uitgedrukt per persoon, gelijk aan de energie die 4 elektrische fornuizen met elk 4 kookplaten nodig heeft om een volledige dag op te staan. In de ontwikkelingslanden moet men het stellen met minder dan 1 brandende kookplaat per persoon! En in de loop van de volgende 50 jaar zal het globale verbruik minstens verdubbelen. Om op de traditionele, energieverslindende manier te kunnen verder leven zouden er jaarlijks 300 centrales van 1000 Megawatt moeten gebouwd worden. Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat dit zo niet langer kan.
Een oplossing die dr. Ongena voorstelt is kernfusie. Tijdens zijn voordracht legt hij het principe ervan uit. Het grootste voordeel is de quasi onuitputtelijkheid van de brandstoffen, die goedkoop en rijkelijk voorhanden zijn, en de unieke veiligheids- en milieuaspecten.
In Engeland bouwde de spreker mee aan de tokamak JET, de grootste kernfusiemachine ter wereld. “Een kathedraal van wetenschap” en “een paradijs voor fysici en ingenieurs” noemde de spreker het lyrisch. Tijdens de voordracht assisteerde initiatiefnemer en fysicaleraar Luc Vangenechten de spreker toen die, aan de hand van enkele eenvoudige en aanschouwelijke experimenten, de basisprincipes van de werking van JET verduidelijkte.
Het JET-experiment heeft zijn hoofddoel bereikt: aantonen dat men met kernfusie een break-even kan bereiken tussen ingebrachte en geproduceerde energie. Wetenschappers als dr. Ongena dromen al van een nieuwer en nog fantastischer experiment: ITER dat gebouwd wordt in Cadarache, nabij Aix-en-Provence. ITER is een project waaraan Europa, VS en vooral Aziatische landen meewerken: een beloftevolle visie als men weet dat het merendeel van de wereldbevolking daar zal wonen en leven. Tegen 2060 zal men in staat zijn om, op basis van de inzichten die men verkrijgt uit experimenten zoals JET en ITER, commerciële fusiecentrales kunnen bouwen.
Voor het eerst heeft de mens de kennis om materie op te warmen tot 200.000.000°C en die warmte veilig op te sluiten en te controleren.
Prof Ongena is zo gedreven door het zoeken naar oplossingen voor het energie- en milieuprobleem van de mens, omdat hij uitgaat van de overtuiging is dat “waarden zullen overleven, maar daarom nog niet de mensheid!”
Elke aanwezige kreeg een interessante syllabus mee en een aantal schitterende DVD’s. Onder andere informatie over EFDA – European Fusion Development Agreement – en een futuristische film over een klas in het jaar 2100 waar de leerkracht met nieuwe didactische methodes aan de leerlingen het procédé van kernfusie uitlegt…
Damiaaninstituut Aarschot:, de school die sterk is in technologie – slim in wetenschappen – bedrijvig in economie gaf met deze lezing energie voor de toekomst! (PG)
Click here for an English translation of this text.
